เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย “ความรู้เกี่ยวกับศาสนพิธี”

เมื่อประมาณกลางเดือนธันวาคม 2558 ได้มีโอกาสเข้าร่วมโครงการอบรมเชิงปฏิบัติการ หลักสูตร “ความรู้เกี่ยวกับศาสนพิธี” ซึ่งจัดโดยงานบริการกลาง (บริหารบุคคล) สำนักงานอธิการบดีวิทยาเขตภูเก็ต ซึ่งผู้เข้าร่วมอบรมก็ได้อะไรเยอะแยะมากมาย ทั้งความรู้ และความฮา จากวิทยากรโครงการนี้ … โครงการดี ๆ อย่างนี้จัดอีกนะคะ

วันนั้นก็ฟังเพลินมาก ขำกลิ้งจนลืมจดไปเลย … หากวันนั้นพลาด/ไม่ได้เข้าร่วมโครงการนี้ ก็คงจะเสียดายมากเลยค่ะ ก็จะสรุปเป็นเกร็ดเล็กเกร็ดน้อยจากที่จด ๆ โน๊ต ๆ ไว้บ้างดังนี้นะคะ

• การจัดโต๊ะหมู่บูชา แถวกลาง ตัวล่าง จะต้องวางกระถางธูป เทียน อยู่ด้วยกัน
• โต๊ะหมู่ ไม่จำเป็นต้องอยู่ทางขวามือของพระสงฆ์เสมอไป ขึ้นอยู่กับสถานที่นั้น ๆ แต่ที่นิยม มักจะอยู่ทางขวามือ
• กรณีที่โต๊ะหมู่ฯ มีพุ่มเงินพุ่มทอง จะต้องวางพุ่มทองอยู่ทางขวามือขององค์พระ และพุ่มเงินอยู่ทางด้านซ้ายมือขององค์พระ
• เจ้าภาพ ควรจะเตรียมเทียนชนวนไว้ด้วย
• ในกรณีที่โต๊ะหมู่บูชามีเทียนหลายเล่ม ให้จุดเทียนเพียง 2 เล่มเท่านั้น เฉพาะที่วางบนโต๊ะหมู่ แถวกลางล่าง โดยจุดจากเทียนเล่มขวามือของพระพุทธรูปก่อน แล้วตามด้วยเล่มซ้ายมือของพระพุทธรูป
• การจุดธูปเทียน จะต้องจุดด้วยมือข้างเดียวเสมอ

◊  ◊  ◊  ◊  ◊  ◊  ◊  ◊  ◊  ◊  ◊

• อาสน์สงฆ์ คือ ที่นั่งรวมของพระสงฆ์
• อาสนะ คือ ที่นั่งของพระ (เดี่ยว ๆ)
• อาสน์สงฆ์ ควรจะจัดให้มีพื้นที่ว่างข้างหน้ามากกว่า 1 ศอก

◊  ◊  ◊  ◊  ◊  ◊  ◊  ◊  ◊  ◊  ◊

• เจริญ เป็นคำที่ใช้ในงานมงคล เช่น เจริญพระพุทธมนต์
• สวด เป็นคำที่ใช้ในงานอวมงคล เช่น สวดมาติกา
• บทเจริญพระพุทธมนต์ จะต้องมีไมค์ 2 ตัว วางที่พระรูปที่ 1 และ 3
• งานมงคล ใช้สายสิญจน์
• งานอวมงคล ใช้ภูษาโยง
• การกรวดน้ำ จะเริ่มกรวดน้ำ เมื่อพระรูปแรกขึ้น “ยถา” หลังจากนั้นเมื่อพระรูปที่ 2 ขึ้น “สัพพี” จะต้องเทน้ำ (กรวดน้ำ) ให้หมด โดยในช่วงขณะที่กรวดน้ำ อย่าให้สายน้ำขาดสาย และไม่ต้องเอานิ้วไปรองรับน้ำ เมื่อกรวดน้ำเสร็จสิ้นแล้ว ให้เอาน้ำไปเทไว้ที่ใต้ต้นไม้สะอาด ๆ
• การจับตาลปัตร ให้จับที่ด้ามข้างล่าง โดยมือขวาอยู่บน
• การทอดผ้าบังสุกุล ให้วางผ้าบังสุกุลขวางทับภูษาโยง (อย่าวางตามยาวของภูษาโยง)

◊  ◊  ◊  ◊  ◊  ◊  ◊  ◊  ◊  ◊  ◊

• “อาราธนา” กับ “นิมนต์” ความหมายเหมือนกัน คือ เชิญ เชื้อเชิญ แต่ใช้ต่างกัน
  • อาราธนา เป็นการเชื้อเชิญในสถานที่นั้น ๆ ซึ่งการอาราธนา จะมี 3 อย่าง ได้แก่ อาราธนาศีล อาราธนาพระปริตร และอาราธนาธรรม
  • นิมนต์ เป็นการเชื้อเชิญแบบโยกย้ายจากสถานที่หนึ่งไปยังอีกสถานที่หนึ่ง เช่น นิมนต์พระไปทำพิธีที่บ้าน

◊  ◊  ◊  ◊  ◊  ◊  ◊  ◊  ◊  ◊  ◊

• เวียนเทียนในวันสำคัญ จะเป็นการเวียนขวา 3 รอบ (เวียนประทักษิณ) ซึ่งก็คือ การเวียนตามเข็มนาฬิกา (แขนขวาอยู่ชิดโบสถ์) เพื่อแสดงอาการเคารพต่อพระรัตนตรัย โดยเวียนรอบแรกระลึกถึงคุณพระพุทธเจ้า รอบสองระลึกถึงคุณพระธรรม และรอบสามระลึกถึงคุณพระสงฆ์
• เวียนศพขึ้นเมรุ จะเวียนทวนเข็มนาฬิกา หรือเวียนซ้าย … รอบแรก คือ อนิจจัง รอบสอง คือ ทุกขัง และรอบสาม คือ อนัตตา … ให้เห็นความไม่เที่ยง ความเป็นทุกข์ ความไม่มีอะไรยึดถือมั่นหมายได้
• สรุปคือ เวียนขวาเป็นงานมงคล ส่วนเวียนซ้ายเป็นงานอวมงคล

◊  ◊  ◊  ◊  ◊  ◊  ◊  ◊  ◊  ◊  ◊

• ชุดกากี คือ ชุดไว้ทุกข์ในสมัยโบราณ ดังนั้นหากใส่ชุดกากี ก็ไม่ต้องติดปลอกแขนดำแล้ว (กรณีไปร่วมงานอวมงคล)
• ผู้หญิงที่แต่งชุดข้าราชการ เครื่องแบบปกติขาว จะต้องเกล้าผมด้วย
• การแต่งเครื่องแบบ (ชุดขาว) กรณีที่ไปร่วมงานวันปิยมหาราช จะต้องสวมหมวกด้วย

◊  ◊  ◊  ◊  ◊  ◊  ◊  ◊  ◊  ◊  ◊

จบแล้วค่ะ แล้วเจอกันใหม่นะคะ / ขอบคุณค่ะ

JARIN MANFUEKPHAN

Jarin Manfuekphan Learning Centre Prince of Songkla University Phuket Campus 80 Moo 1, Vichitsongkram Rd. Kathu, Phuket 83120

More Posts