How to ผ้ามัดย้อม

เมื่อวันอาทิตย์ที่ 10 กรกฎาคม 2559 ได้มีโอกาสไปร่วมกิจกรรมในโครงการส่งเสริมอาชีพ หัวข้อ การทำผ้ามัดย้อม จัดโดย องค์การบริหารส่วนจังหวัดภูเก็ต (อบจ.ภูเก็ต)

ก่อนการเข้าร่วมกิจกรรม ตนเองคิดว่าการทำผ้ามัดย้อมคงเป็นงานศิลปะที่ต้องยากมาก แต่ไหนๆ ได้รับคำชวนจึงขอเรียนรู้อย่างเต็มที่

เมื่อได้เวลา วิทยากรก็บรรยายความเป็นมาเป็นไปของผ้ามัดย้อมโดยสังเขปว่าเป็นการนำวัสดุมามัด รัด พับ ผูกเนื้อผ้าเพื่อกั้นสีให้เกิดลวดลายย้อมหลังจากฟังบรรยายเสร็จก็เข้าสู่ภาคการลงมือทำ

วิทยากรบรรยายความเป็นมาและหลักการทำผ้ามัดย้อม

โดยการทำผ้ามัดย้อมมีวิธีการทำที่ง่าย ๆ ดังนี้

1. ตัดผ้าตามขนาดที่ต้องการ
   

   ขั้นตอนการตัดผ้า

2.  นำผ้าไปซักด้วยน้ำเปล่าเพื่อล้างคราบแป้งและสิ่งสกปรกที่ติดมากับเนื้อผ้าแล้วบิดให้พอหมาด
   

   ขั้นตอนการล้างคราบสกปรกออกจากผ้า

3. จากนั้นใช้เชือก ยาง ลวดเสียบกระดาษ แผ่นไม้ หรือวัสดุอื่น ๆ มามัด รัด พับ ผูกผ้าเพื่อให้เกิดลวดลายตามจินตนาการ
   

   ขั้นตอนการมัด รัด ผูก พบผ้า

4. แล้วนำผ้าที่มัด รัด พับ ผูก เรียบร้อยแล้วไปย้อม โดยการย้อมสามารถทำได้ 2 วิธี คือ

• วิธีแรกการย้อมร้อน เป็นการย้อมผ้าโดยนำน้ำสะอาด สีเคมีย้อมผ้าและเกลือแกงไปตั้งไฟ คนให้เข้ากันรอจนน้ำเดือดจึงนำผ้าที่เตรียมไว้ลงไปย้อมประมาณ 3-5 นาที ระหว่างที่ย้อมผ้าให้ใช้ไม้กดผ้า และผลิกผ้าไปมาเพื่อให้สีซึมเข้าเนื้อผ้าได้สม่ำเสมอ เมื่อครบกำหนดเวลาให้ยกผ้าขึ้นและนำใส่ถังน้ำสะอาดทันที จากนั้นแกะวัสดุที่ใช้ในการ มัด รัด ผูก ผ้าออกให้หมด แล้วซักด้วยน้ำเปล่าจนน้ำใส และนำไปตากให้แห้ง เป็นอันเสร็จเรียบร้อย
  

  ขั้นตอนการย้อมร้อน

• เทคนิคของการย้อมร้อน
  • การใส่เกลือแกงในการย้อม เพื่อให้เนื้อสีติดเนื้อผ้าได้ดีขึ้น
  • ขณะนำผ้าลงไปย้อมอย่าให้ผ้าติดขอบภาชนะที่นำมาย้อมเพราะจะทำให้ผ้าไหม้
  • การรีดผ้าหลังจากการย้อมจะช่วยให้สีติดเนื้อผ้าเพิ่มขึ้น
• ข้อดีของการย้อมร้อน คือ ทำง่าย ต้นทุนต่ำ ได้ลวดลายที่สวยงาม
  

  ผ้ามัดย้อมด้วยวิธีการย้อมร้อน

• วิธีที่สองการย้อมเย็น เป็นการย้อมผ้าโดยการนำสีบาติกมาผสมน้ำ แล้วนำพู่กันมาจุ่มสีและแต้มลงไปบนเนื้อผ้า เมื่อระบายสีเสร็จแล้ว ให้นำผ้าไปผึ่งลมให้สีแห้ง จากนั้นก็แกะวัสดุที่ใช้ในการ มัด รัด ผูก ออกให้หมด คลี่ผ้าออกแล้วนำไปตากให้แห้ง เมื่อผ้าแห้งแล้วก็นำไปแช่ในโซเดียมซิลิเกต ทิ้งไว้ 1 คืน และนำไปซักด้วยน้ำเปล่าให้สะอาด นำไปตากให้แห้ง เป็นอันเสร็จเรียบร้อย
  

  การทำผ้ามัดย้อมด้วยวิธีการย้อมเย็น

• เทคนิคของการย้อมเย็น
  • ในการเลือกใช้สีจำเป็นต้องมีความรู้เรื่องคู่สี เพราะเมื่อแต้มสีลงบนเนื้อผ้าแล้ว มีโอกาสที่สีหนึ่งจะไหลไปผสมกับอีกสีหนึ่ง หากใช้สีที่มีคู่สีตรงกันข้ามกันอยู่ใกล้กันจะทำให้เกิดอาการสีเน่า ผ้าที่ย้อมก็จะไม่สวย
  • ผ้าที่จะนำมาแช่โซเดียมซิลิเกตต้องเป็นผ้าที่แห้งสนิทเท่านั้น มิฉะนั้นขณะที่แช่ผ้าจะทำให้สีผสมกัน กลายเป็นสีที่เราไม่ต้องการ
  • การแช่โซเดียมซิลิเกต จะทำให้สีติดทนนาน ไม่ลอก
• ข้อดีของการย้อมเย็น คือ ได้ผ้าย้อมที่มีสีสันสวยงาม
  

  ผ้ามัดย้อมด้วยวิธีการย้อมเย็น

หลังการเข้าร่วมกิจกรรม สามารถเปลี่ยนความคิดของตนเองจากที่คิดว่าการทำผ้ามันย้อมต้องยาก ทำไม่ได้แน่ ๆ  แต่พอทำจริง ๆ แล้วรู้สึกชอบ สนุกเลยอยากชวนทุกคนให้ลองสร้างสรรรค์ผลงานศิลปะด้วยการทำผ้ามัดย้อมกันนะคะ

jongjit.p

More Posts