ว่าด้วยเรื่องของลายเซ็นอิเล็กทรอนิกส์ หมายถึง การลงนามในเอกสารที่อยู่ในรูปแบบของอิเล็กทรอนิกส์ หรือ เอกสารที่เป็นแฟ้มข้อมูลในคอมพิวเตอร์ เช่น ไฟล์เอกสาร Word, Excel, PDF File หรืออื่นๆ เป็นต้น 

Electronic Signature คือ การทำสัญลักษณ์ หรือ ลายเซ็น ที่อยู่ในรูปแบบอิเล็กทรอนิกส์ เพื่อเป็นการยืนยันหรือลงนามในเอกสาร เช่น รูปภาพลายเซ็นที่เซ็นด้วยหมึกปากกาลงในกระดาษแล้วสแกนเป็นแฟ้มข้อมูลรูปภาพเข้าสู่คอมพิวเตอร์, การใช้เมาส์หรืออุปกรณ์ Stylus หรือ เมาส์ปากกา หรือ อื่นๆ เพื่อเซ็นหรือวาดรูปลายเซ็นลงไปในคอมพิวเตอร์ หรือการพิมพ์ชื่อลงไปด้วยคีย์บอร์ด นอกจากนี้ยังรวมถึงการคลิกยอมรับในแบบฟอร์มต่างๆ ในคอมพิวเตอร์ (เช่น “ยอมรับ”, “I Agree” ฯลฯ นั่นหมายถึง Electronic Signature) ซึ่งมีข้อดีคือใช้สัญลักษณ์ หรือรูปภาพลายเซ็นที่ผู้ใช้สามารถเห็นได้ง่าย ทำให้ทราบได้ว่าใครเป็นเจ้าของลายเซ็น (ดูรูปลายเซ็น) แต่มีข้อเสีย คือ ถูกคัดลอกจากเอกสารฉบับหนึ่งไปยังอีกฉบับหนึ่งได้ง่าย, ไม่สามารถตรวจจับการแก้ไขเนื้อหา หรือข้อความในเอกสารที่เกิดขึ้นหลังจากการเซ็นได้ และที่สำคัญวิธีการนี้ยังขาดความชัดเจน ไม่สามารถพิสูจน์ได้ว่าเจ้าของลายเซ็นเป็นผู้ลงนามจริงหรือไม่ จึงอาจโดนปฏิเสธความรับผิดชอบในทางกฏหมาย

Digital Signature เป็นลายเซ็นที่อยู่ในรูปแบบของอิเล็กทรอนิกส์เหมือนกัน แต่มีการเพิ่มคุณสมบัติด้านความปลอดภัยเข้าไป เพื่อให้มีความน่าเชื่อถือมากยิ่งขึ้น มีคุณสมบัติที่จะต้องประกอบด้วย ความสามารถในการพิสูจน์ว่าใครเป็นคนเซ็นเอกสาร หรือ Signer Authentication ตัวลายเซ็นจะต้องสามารถใช้ในการเชื่อมโยงไปยังบุคคลที่เซ็นเอกสารได้, ความสามารถในการตรวจสอบ หรือ Data Integrity คือจะต้องพิสูจน์ได้ว่ามีการแก้ไขเอกสารหลังจากที่ได้มีการเซ็นไปแล้วหรือไม่ และไม่สามารถปฏิเสธความรับผิดชอบได้ หรือ Non-repudiation เพราะลายเซ็นที่สร้างขึ้นมีเอกลักษณ์ สามารถพิสูจน์ได้ว่าใครเป็นผู้เซ็นเอกสาร ดังนั้นการลงนามแบบ Digital Signature จึงมีความสมบูรณ์และมีผลในทางกฏหมาย

          ดังที่กล่าว Digital Signature นั้นมีความสมบูรณ์และมีผลในทางกฏหมาย แต่มีความยุ่งยากในการใช้งาน มีการเข้ารหัสลับ ผู้ใช้งานจะต้องได้รับการรับรองดิจิทัลประจำตัวบุคคลโดย Certificate Authority (CA) หรือ องค์กรผู้ประกอบกิจการออกใบรับรองอิเล็กทรอนิกส์ที่เป็นที่เชื่อถือ มีรหัสลับหรือกุญแจประจำตัวในการใช้งาน Digital Signature ในบทความนี้จะพูดถึงการใช้งาน Digital Signature ในเอกสารที่เป็น PDF File โดยผู้ใช้งานในระบบของมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ เท่านั้น

สิ่งที่ต้องมี
1. โปรแกรม Adobe Acrobat Reader (ใช้ได้ทั้งแบบฟรีและแบบไม่ฟรี) ในที่นี้ผู้เขียนจะใช้ Adobe Acrobat DC
**ติดตั้ง Software ลงในเครื่องให้เรียบร้อยก่อนการติดตั้งและใช้งาน Digital Signature
2. CA Certificate โดยใช้ใบรับรับรองที่ออกให้โดย Thailand University Consortium
3. Digital ID หรือใบรับรองและกุญแจรหัสประจำตัวบุคคล โดยเราจะใช้ใบรับรองนี้ที่ออกให้โดยมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์
4. ไฟล์รูปภาพลายเซ็นของตัวเองที่สวยที่สุด (**หรืออาจจะไม่ใช้ก็ได้**)

ขั้นตอนการติดตั้ง Digital Signature
          หลังจากที่เรามี Adobe Acrobat Reader อยู่ในเครื่องคอมพิวเตอร์แล้ว การติดตั้งและใช้งาน Digital Signature ตามขั้นตอนต่อไปนี้

  • ดาวน์โหลด CA Certificate และ Digital ID ที่เว็บไซต์ https://passport.psu.ac.th/index.php?content=ca โดยดาวน์โหลดไฟล์ CA Certificate TUCTrustedCert.fdf บันทึกเก็บไว้ในเครื่องคอมพิวเตอร์ และ Login เพื่อดาวน์โหลด Digital ID ของตัวเองโดยใช้ PSU Passport
  • ติดตั้ง Trusted CA โดย Double Click เพื่อเปิดไฟล์ TUCTrustedCert.fdf โดยไฟล์นี้จะถูดเปิดด้วยโปรแกรม Adobe Reader ที่มีอยู่ในเครื่องแล้ว
    • เนื่องจากเป็น Self Sign รับรองโดยสมาคมมหาวิทยาลัยแห่งประเทศไทย (TUC: Thailand University Consortium) จำเป็นต้องติดตั้ง TUC Trusted CA ก่อน แต่ในกรณีทั่วไปที่ใบรับรองถูกออกให้โดย CA ทั่วไปก็จะ Trusted โดย Trust Root CA ซึ่งเราไม่จำเป็นต้องทำในส่วนนี้


 

  • ขั้นตอนต่อไป ติดตั้ง Digital ID หรือ Digital Certificate ส่วนบุคคล หรือใบรับรองดิจิทัลส่วนบุคคล ที่ออกให้หรือรับรองโดยมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์
    • จาก Certificate ส่วนบุคคลที่ดาวน์โหลดจาก https://passport.psu.ac.th/index.php?content=ca (ต้อง Login ด้วย PSU Passport) จะได้เป็นไฟล์บีบอัด ชื่อไฟล์ตามชื่อของผู้ใช้ ให้ดำเนินการแตกไฟล์ จะได้เป็น 3 ไฟล์ ให้คลิกเม้าส์ขวาหรือเปิดไฟล์ที่มีนามสกุลเป็น .p12 (ดังตัวอย่าง preecha.b@psu.ac.th.p12) ดำเนินการติดตั้งตามขั้นตอน





 

การนำ Digital Certificate เพื่อใช้เป็น Digital Signature

           ถึงตอนนี้ก็เป็นอันเสร็จขั้นตอนการติดตั้ง Digital Certificate บนเครื่องคอมพิวเตอร์แล้ว ต่อไปจะเป็นการนำ Digital Certificate มาใช้งานเพื่อใช้เป็นลายเซ็นดิจิทัล (Digital Signature) ในโปรแกรม Adobe Reader ดังนั้นไฟล์เอกสารที่เราใช้จะเป็น PDF ไฟล์เท่านั้น

  • เปิดเอกสาร pdf ที่ต้องการลงลายเซ็นดิจิทัลด้วยโปรแกรม Adobe Reader แล้วเลือกแท็ปเครื่องมือ Tool และคลิกเลือกที่ Certificates
  • บนแถบเครื่องมือ เลือก Digital Sign
  • จะมีหน้าต่างเด้งขึ้นมาบอกให้ใช้เม้าส์เลือกบริเวณที่จะลงลายเซ็นดิจิทัล
  • ขั้นตอนต่อไปนี้จะเป็นการเลือก Digital ID ที่มีอยู่ในเครื่องมาใช้งาน โดยหากเป็นการใช้งานครั้งแรกจะไม่ปรากฏรายการ Digital ID จะต้องทำการนำเข้า Digital ID เสียก่อน ซึ่งจะทำในครั้งแรกเท่านั้น ในการใช้งานครั้งต่อไปไม่ต้องทำอีก จะปรากฏรายการ Digital ID ให้ใช้งานได้เลย ดังขั้นตอนต่อไปนี้
*** รักษาไฟล์ Digital ID และรหัสผ่านเป็นความลับ ไม่เปิดเผยให้ผู้อื่นทราบ ***

ในตอนนี้จะปรากฏรายการ Digital ID ให้เลือกใช้ได้แล้ว

  • ขั้นตอนต่อไปนี้จะเป็นการสร้างสัญลักษณ์ที่จะให้ปรากฏเป็นลายเซ็นต์ ซึ่งอาจจะเป็นรูปลายเซ็นสวยๆ ที่สะแกนมาเป็นไฟล์รูปภาพ หรือการใช้เม้าส์เขียนลากให้เป็นลายเซ็นของเรา หรือใช้พิมพ์ลงไป หรือแม้กระทั่งใช้รูปภาพลายการ์ตูนน่ารักๆ แต่โปรดจำไว้ว่าสัญลักษณ์ลายเซ็นไม่มีความสำคัญอะไร สิ่งที่สำคัญคือ Digital ID ที่กำกับอยู่บนสัญลักษณ์นั้นต่างหากที่เป็นตัวบ่งบอกว่าไครเป็นคนลงลายเซ็นของ และลงลายเซ็นไว้เมื่อไหร่
  • เมื่อสร้างสัญลักษณ์ลายเซ็นเสร็จแล้วให้บันทึก (กดปุ่ม Save) จะปรากฏหน้าต่างสัญลักษณ์ลายเซ็น (ซึ่งครั้งต่อไปที่เรียกใช้จะปรากฏสัญลักษณ์ลายเซ็นที่บันทึกไว้ขึ้นมาเลย ไม่ต้องสร้างใหม่อีก)
  • เมื่อกดปุ่ม Sign จะปรากฏหน้าต่างให้บันทึกเอกสารที่มีการลงนามดิจิทัลนี้ และโปรดจำไว้ว่าเอกสารที่บันทึกในขั้นตอนการลงนามด้วยวิธีการ Digital Signature นี้ จะไม่สามารถแก้ไขข้อความในเอกสารได้อีกหลังจากมีการลงนามไปแล้ว
  • และเมื่อใช้เม้าส์คลิกที่สัญญลักษณ์ลายเซ็น จะปรากฏหน้าต่าง Signature Validation Status ดังรูป หากต้องการดูรายละเอียดของลายเซ็น คลิกที่ Signature Properties… จะปรากฏรายละเอียดของลายเซ็นว่าเป็นของผู้ใด ที่สำคัญจะมีสัญลักษณ์เครื่องหมายถูกสีเขียว จึงจะเป็นลายเซ็นดิจิทัลที่ถูกต้อง
  • สรุปแล้วยาวมากด้วยในความลายตาของรูปภาพ 555 เนื่องจากคนเขียนไม่ถนัดเลยในการตกแต่งรูปภาพก่อนนำมาเผยแพร่ต้องขออภัยมา ณ ที่นี้ด้วย หากมีข้อสงสัยสามารถสอบถามเพิ่มเติมมาได้ครับ สวัสดี
ใช้สมาร์ทโฟนเป็นกล้องเว็บแคม บนเครื่องคอมพิวเตอร์
ใช้ Zoom อย่างไรให้ปลอดภัยและเพิ่มความเป็นส่วนตัว

Leave a Comment